Ποιοι τύποι ακμής υπάρχουν;

Η ακμή στο μικροσκόπιο

Η ακμή είναι μια πολυπαραγοντική δερματική νόσος τα αίτια της οποίας εξακολουθούν να διερευνούν οι επιστήμονες. Μέχρι στιγμής, αυτό που γνωρίζουμε είναι πως η εμφάνισή της σχετίζεται με την κληρονομικότητα, τις ορμονικές αλλαγές (απότομη αύξηση των ανδρογόνων σε αγόρια και κορίτσια κατά την εφηβεία, ορμονικές μεταβολές κατά έμμηνο ρύση, την εγκυμοσύνη ή την εμμηνόπαυση), το κάπνισμα, το στρες (το οποίο δεν προκαλεί ακμή αλλά εντείνει την ήδη υπάρχουσα), την έλλειψη ύπνου, τη χρήση καλλυντικών με λιπαρή, πλούσια υφή, ορισμένες φαρμακευτικές αγωγές, την κακή διατροφή (υπερκατανάλωση επεξεργασμένων τροφών που περιέχουν ζάχαρη και πολλά trans λιπαρά), καθώς και με την παρουσία του βακτηρίου C.acnes, το οποίο «αγαπάει» περιβάλλοντα χωρίς αέρα, όπως είναι οι φραγμένοι από σμήγμα και νεκρά κύτταρα πόροι, όπου βρίσκει τις ιδανικές συνθήκες για να πολλαπλασιαστεί.

Τι τύπο ακμής έχω;

Ανάλογα τα συμπτώματα, η ακμή διακρίνεται σε φλεγμονώδη και μη. Η μη φλεγμονώδης ακμή εκδηλώνεται με φαγέσωρες, οι οποίοι μπορεί να είναι κλειστοί (τα λεγόμενα λευκά στίγματα) ή ανοιχτοί (γνωστοί και ως μαύρα στίγματα). Τόσοι οι κλειστοί όσο και οι ανοιχτοί φαγέσωρες μπορούν είτε να παραμείνουν ως έχουν είτε να αναπτύξουν φλεγμονή η οποία εξελίσσεται σε κύστες, βλατίδες (κόκκινα σπυράκια) ή φλύκταινες (σπυράκια με πύον).

• Τα μαύρα στίγματα, οι ανοιχτοί φαγέσωρες, δεν είναι παρά φραγμένοι πόροι που μένουν ανοιχτοί στην επιφάνεια της επιδερμίδας. Συνήθως εντοπίζονται πάνω και γύρω από τη μύτη καθώς και στο πηγούνι. Δεν πρόκειται για ρύπους αλλά για ένα «μείγμα» από σμήγμα, κερατίνη και νεκρά κύτταρα που εγκλωβίζεται στους πόρους και σκουραίνει όταν εκτεθεί στο οξυγόνο (οξείδωση).
• Τα λευκά στίγματα είναι ένας άλλος τύπος φαγέσωρα. Αντίθετα με τα μαύρα στίγματα, η επιφάνεια του φραγμένου πόρου δεν είναι ανοιχτή, για αυτό και... επισήμως ονομάζονται κλειστοί φαγέσωρες. Εδώ, το σμήγμα, η κερατίνη και τα νεκρά κύτταρα δεν έρχονται σε επαφή με τον αέρα, για αυτό και δεν μαυρίζουν αλλά μοιάζουν με μικροσκοπικά λευκά, ή στον τόνο του δέρματος, σφαιρίδια. Τα λευκά στίγματα μπορεί να εμφανιστούν στο πρόσωπο, την πλάτη, τους ώμους κ.α.
• Οι κύστεις ακμής μπορεί να εμφανιστούν οπουδήποτε στο πρόσωπο, το στήθος, την πλάτη, χαρακτηρίζονται από μεγάλες, επώδυνες κύστεις με πύον και θεωρούνται ο πιο σοβαρός τύπος ακμής. Οι κύστεις ακμής δημιουργούνται από φλεγμονές βαθιά στο δέρμα. Όταν τα τοιχώματα των πόρων «σκάσουν» από την πίεση που προκαλεί η φλεγμονή, τότε τα βακτήρια διαχέονται στο δέρμα και το ανοσοποιητικό σύστημα παράγει πύον αντιδρώντας στην επίθεση που δέχεται το σώμα. Όπως τα οζίδια, έτσι και οι κύστεις ακμής είναι πολύ πιθανόν να προκαλέσουν ουλές ακμής- για αυτό είναι ιδιαίτερα σημαντικό να μην τις πειράζετε και να μην τις σπάτε.
• Οι βλατίδες ακμής δημιουργούνται όταν οι φαγέσωρες (τα μαύρα ή τα λευκά στίγματα) βρεθούν σε τέτοια φλεγμονώδη κατάσταση που τα τοιχώματα των πόρων «σκάνε». Αυτός ο τύπος ακμής χαρακτηρίζεται από ερυθρότητα και οι φραγμένοι πόροι συνήθως μοιάζουν με τα λευκά στίγματα, αλλά έχουν ένα ροδαλό ή κόκκινο «δαχτυλίδι» γύρω τους. Βασική ένδειξη πως πρόκειται για βλατίδες είναι το ότι δεν έχουν κίτρινο ή λευκό κέντρο με πύον (εικόνα που χαρακτηρίζει τις φλύκταινες), ωστόσο στην πορεία είναι πολύ πιθανόν οι βλατίδες να γίνουν φλύκταινες.
• Αυτό που οι περισσότεροι έχουμε στο μυαλό μας όταν σκεφτόμαστε ένα σπυράκι, είναι η φλύκταινα. Οι φλύκταινες μοιάζουν με τα λευκά στίγματα στο γυμνό μάτι αλλά έχουν κάποιες βασικές διαφορές. Οι φλύκταινες δημιουργούνται όταν μια βλατίδα γεμίσει με πύον που περιέχει νεκρά λευκά αιμοσφαίρια, τα οποία έχουν σταλεί από το σώμα στο σημείο για να καταπολεμήσουν τη φλεγμονή. Συνήθως είναι λευκές ή κίτρινες στο κέντρο τους και συνοδεύονται από ερυθρότητα και πόνο. Αν και μοιάζουν σε πολλά σημεία με τις βλατίδες, οι φλύκταινες προκαλούνται όταν τα τοιχώματα των πόρων καταρρεύσουν από την πίεση που ασκεί η φλεγμονή.
• Τα οζίδια θεωρούνται ένας από τους πιο σοβαρούς τύπος ακμής, είναι σκληρά, επώδυνα ογκίδια που διαμορφώνονται στο βάθος του δέρματος. Συνήθως είναι μεγαλύτερα σε μέγεθος και περισσότερο επώδυνα σε σχέση με άλλους τύπους ακμής, και δημιουργούνται όταν παγιδευμένα στο δέρμα βακτήρια προκαλέσουν φλεγμονή. Αν δεν αντιμετωπιστούν σωστά είναι πολύ πιθανόν να αφήσουν σημάδια ακμής, καθώς η φλεγμονή που συνδέεται με τα οζίδια μπορεί να δημιουργήσει φθορές στα δερματικά κύτταρα που τα περιστοιχίζουν. Η αντιμετώπισή τους χρειάζεται περισσότερο χρόνο σε σχέση με τις βλατίδες και ενδεχομένως να απαιτήσει φαρμακευτική αγωγή.

Αν και σχεδόν όλοι θα βρεθούν αντιμέτωποι με την ακμή κάποια στιγμή στη ζωή τους, όπως είδαμε πιο πάνω υπάρχουν πολλοί διαφορετικοί τύποι (μη φλεγμονώδης/φλεγμονώδης) ενώ ανάλογα με τον αριθμό των βλαβών που υπάρχουν ορίζεται ως ήπια, μέτρια ή σοβαρή. Γνωρίζοντας τον τύπο ακμής που έχετε καθώς και τα κατάλληλα προϊόντα φροντίδας και τα συστατικά υπό είναι αποτελεσματικά στην αντιμετώπισή της, έχετε στα χέρια σας το «κλειδί» για να θέσετε υπό έλεγχο τις εξάρσεις και να αποκαταστήσετε την υγεία της επιδερμίδας σας. Φυσικά, σε όλη αυτή τη διαδικασία, και ειδικά αν βρίσκεστε αντιμέτωποι με τις απαιτητικές περιπτώσεις της φλεγμονώδους ακμής, το ραντεβού στον δερματολόγο ο οποίος θα αξιολογήσει την κατάσταση και θα προτείνει το ιδανικό πλάνο θεραπείας, είναι απαραίτητο.